vrijdag 27 november 2015

Woordenboeken uit mijn kringloop


Woordenboeken behoren tot de categorie boeken die het niet gaan redden.
Talloze exemplaren verdwijnen in de vuilnis- of papierbak. Voor sommigen is het weggooien van boeken nog net een stap te ver (en gelukkig maar!). De lokale kringloopwinkel is dan vaak de ‘next best’ dumpplek.

Ik merk dat aan mijn eigen kringloopwinkel. De stroom woordenboeken is onafzienbaar en ze worden vaak voor enkele euro’s nog flink verkocht. Zo staat er altijd wel een exemplaar van Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, beter bekend onder de naam ‘de Dikke Van Dale’.
Daar hebben we allemaal wel een editie van thuis staan (of gehad).

Wellicht zal het u verbazen, maar ik koop in mijn kringloop (en eigenlijk alleen maar daar) nog regelmatig woordenboeken, jawel!
Bijvoorbeeld de drie bijzondere herdrukken van uitgeverij Verba zoals die van de eerste echte Van Dale uit 1872 (Hoevelaken, 1992) voor € 2,50 euro.
Uiteraard "Woordenschat" (Hoevelaken, 1993), waarvan ik ook een origineel bezit zoals u hier kunt lezen en tot slot: "Boeven & Gabbertaal" (Soest, 1999).
De laatste twee titels voor € 2 - euro per stuk. In deze drie uitgaven zit bovendien een lezenswaardige inleiding door Ewoud Sanders.

Waar ik mij vooral over verbaas is de diversiteit aan bijzondere & ongebruikelijke woorden woordenboeken die ik in mijn kringloop tegenkom voor diep gedaalde prijzen. Bijvoorbeeld het Bargoens woordenboek van drs. E. Endt, dat ik overigens alweer jaren geleden kocht in de reguliere boekhandel.


Geheel nieuw voor mij was het "Woordenboek van platte taal" (Den Haag, 2007) geïllustreerd met een alfabet door Jacques Tange. Voor € 2,- euro kon ik het niet laten staan en verhuisde het linea recta naar mijn bibliotheek.
En zo kwam ik in de loop der tijd ook de volgende drie woordenboeken tegen voor telkens € 1,50 euro per stuk. Het "Soldatenwoordenboek" (Amsterdam, 1995), "Het eerste Nederlandse Studentenwoordenboek" (Amsterdam, 1991) en J. Vandaal’s "Vandalismen >>schertswoordenboek<<" (Baarn, 1986).
Ook leuk en voor nog minder meegenomen (€ 1,- euro) is: "Woorden van de Duivel(Alphen a/d Rijn, 1993). Het is een bloemlezing uit het (enige) verboden Nederlandse woordenboek van Adriaen Koerbagh (1633-1669) "Een Bloemhof van allerley lieflijkheyd sonder verdriet..." (Amsterdam, 1668) door Ewoud Sanders.


Wat exotischer maar niet minder smakelijk is de “Dictionary of the vulgar tongue” (Illinois 1971), een pocketuitgave “unabridged from the original 1811 edition with a foreword by Robert Cromie” die ik graag voor € 1,50 euro overnam.
Mijn laatste aanwinst op dit gebied is de schaarse uitgave van Barentz: “Woordenboek der Engelsche Spreektaal, Anglicismen en Americanismen. Slang, Cant, Colloquialisms and Idiomatic phrases” (Amsterdam, 1895).
Alle destijds minder geschikt geachte woorden en uitdrukkingen in een apart woordenboekje “als supplement op alle Engelsch-Nederlandsche Woordenboeken”.
Een prachtboek voor maar € 5,- euro dat doorgaans voor bedragen ruim boven de honderd euro in het antiquariaat wordt aangeboden. Ik heb het met veel plezier blad voor blad gelezen en me geen moment verveeld!


Nou hoop ik alleen nog op een onverwachts rendez-vous met het woordenboek van J.G.M. Moormann (1889-1974): “De geheimtalen” (Zutphen 1932-1934) dat in 2002 werd heruitgegeven en aangevuld onder redactie van Nicoline van der Sijs. Geduld, toeval en blijven snuffelen dus!
Ik weet wel, veel staat tegenwoordig ook online, maar ja, je bent bibliofiel of niet.

5 opmerkingen:

  1. Aha, "De geheimtalen"(Zutphen 1934) heb ik in de kast staan, uit de plaatselijke (Groningse) kringloop.Wat heb je d'r voor over? ( Heb óók de editie 2002,( gekocht: voor de volle mep,maar dit terzijde )Hartelijke groet, Carlien Dubben

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je; maar antiquarisch is het boek makkelijk te krijgen. Dat is ook niet de sport c.q. strekking van mijn verhaal. Ik wacht tot er een exemplaar van de editie uit 2002 opduikt in mijn kringloop voor €2,- euro ;)). Geduld, toeval & blijven snuffelen dus!
      Groet,

      Perkamentus antiquarius

      Verwijderen
  2. Ik ben zelf ook erg gecharmeerd van woordenboeken (en historische grammatica's). Vooral speciale woordenboeken, thematische woordenboeken (en thematische encyclopedieën), etc. kan ik bij de Kringloop nauwelijks laten liggen. Mijn eigen favorieten: een geleerd Duitstalig woordenboek voor het Nieuwtestamentisch Grieks uit 1910 (http://www.libri.nl/privatelibrary/Default.aspx?action=showdetails&nr=2349), een vergelijkbaar boek maar dan over het Oudtestamentisch Hebreeuws uit 1893 (met Griekse equivalenten): http://www.libri.nl/privatelibrary/Default.aspx?action=showdetails&nr=2347, een moderne Dictionnaire van het Oud-Frans: http://www.libri.nl/privatelibrary/Default.aspx?action=showdetails&nr=1636, en bijvoorbeeld het Ngombe-Nederlands-Frans woordenboek uit de nog net koloniale tijd van onze zuiderburen: http://www.libri.nl/privatelibrary/Default.aspx?action=showdetails&nr=2774.

    Het wordt tijd dat ik weer eens een stuk over boeken publiceer, en misschien wel over de speciale woordenboeken en/of taalkunde boeken. Ik heb me laatst zelfs laten verleiden tot de aankoop van een setje citatenwoordenboeken. Hopeloos ouderwets in tijden van Google en Wikipedia, maar toch. Wordt vervolgd. Dank voor deze inspiratie ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Bij de weg: Die Dictionary of the Vulgar Tongue in die pocketuitgave had ik ooit, maar in een van die momenten van verstandsverbijstering ("lelijke pocket") heb ik hem weggedaan. Dom dom dom.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Wat ook twee leuke zijn, die je vast ook kent:
    K. ter Laan, Woordenboek Vaderlandse Geschiedenis, 1939
    K. ter Laan, Folkloristisch woordenboek van Nederland en Belgie, 1949
    Het eerste staat vol met maffe details, het tweede heeft een hoog "Het kantoor" gehalte.

    BeantwoordenVerwijderen